علت و عوامل ایجاد التهاب فاشیای کف پا

التهاب فاسیای کف پا منجر به ایجاد درد در زیر پاشنه می‌شود. فاسیای کف پا یک رباط ضخیم و توری شکل است که پاشنه را به جلوی پا متصل می‌کند. این فاسیا به حفظ قوس پا و راه رفتنتان کمک می‌کند. التهاب فاسیای کف پا یکی از شایع ترین مشکلات ارتوپدی است. رباط فاسیای کف پا در طول روز دچار فرسودگی های بسیاری می‌شود. معمولاً این رباط ها به شکل جاذب ضربات وارده و حمایت از قوس کف پا عمل می‌کنند. فشار زیاد وارده بر پا می‌تواند به رباط آسیب زده و یا منجر به پارگی آن شود. فاسیای پلانتار ملتهب می‌شود و این التهاب، درد و سختی پاشنه را به همراه خواهد داشت. با انجام روند درمانی درست، این مشکل در چند ماه از بین می‌رود. برای تسریع فرایند بهبود و جلوگیری از صدمات دیگر، باید به پزشک مراجعه نمایید.

علت و عوامل ایجاد التهاب فاشیای کف پا

پزشکان در طول سال ها معتقد بودند که پلانتار فاشیا توسط خار پاشنه ایجاد می شود؛ اما تحقیقات اخیر این نظریه را تأیید نمی کند. با این که در بسیاری از موارد علت التهاب کف پا به صورت دقیق مشخص نیست؛ اما عواملی وجود دارد که احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش می دهد:

• عضلات ضعیف:اگر عضلاتی که همراه با تاندون کف پا حرکت می کنند ضعیف باشند به این تاندون فشار بیشتری وارد می شود.
• ورزش:بعضی از ورزش ها که فشار زیادی را به ناحیه کف پا وارد می سازند می توانند باعث التهاب فاشیا پلانتار شوند. مانند ورزش های پرشی مثل ژیمناستیک، والیبال و ...
• دویدن: دویدن های طولانی باعث می شود تاندون فاشیا پلانتار چندین هزار بار کشیده و منقبض شود. اگر فاشیا ملتهب و یا دارای پارگی باشد، دویدن باعث تشدید این عارضه خواهد شد.
• ایستادن یا پیاده روی طولانی: ایستادن یا پیاده روی با زمان های طولانی می تواند به فاشیا فشار وارد کند.
• اضافه وزن:وزن زیاد استرس را به کف پا بیشتر می کند.
• فعالیت کم:همانطور که فعالیت زیاد برای تاندون فاشیا پلانتار مضر است، فعالیت کم هم به آن آسیب می رساند؛ زیرا با عدم تحرک، تاندون جمع و خشک می شود.
• مشکلات تاندون آشیل: زمانی که تاندون آشیل آسیب دیده باشد دامنه حرکتی مچ پا کم شده و انعطاف کامل پا مشکل می شود. یک تحقیق نشان داده است که از هر 5 مورد بیمار التهاب فاشیا پلانتار چهار مورد دچار آسیب تاندون آشیل نیز هستند.
• استفاده از کفش های نامناسب:کفش های پاشنه بلند و کفش های بدون لژ که قوس پا را محافظت نمی کنند می توانند باعث آسیب به تاندون کف پا شوند.

علائم فاشئیت پلانتار

شایع ترین علائم فاشئیت پلانتار عبارتند از:

• درد کف پا و نزدیک به پاشنه
• درد در اولین قدم ها پس از خارج شدن از تخت در صبح ها یا پس از مدت زمان طولانی استراحت مثل پیاده شدن از ماشین پس از یک مسافت طولانی. این نوع درد پس از چند دقیقه راه رفتن آرام می شود.
• درد شدید پس از فعالیت و ورزش (نه در حین آن)

عوامل خطر فاشئیت پلانتار

با اینکه فاشئیت پلانتار ممکن است بدون هیچ دلیل مشخصی روی دهد؛ اما بعضی از عوامل ممکن است خطر بروز این وضعیت را افزایش دهد. آنها شامل:

• سن. فاشئیت پلانتار معمولاً در سنین 40 تا 60شایع است.
• نوع خاصی از ورزش ها. فعالیت هایی که استرس و فشار زیادی بر پاشنه شما وارد می کنند، مانند دوندگی در مسیر طولانی، رقص باله و رقص ایروبیک، می توانند موجب التهاب پلانتار فاسیای پا شوند.
• ویژگی های مکانیکی پا. کف پای صاف، قوس زیاد یا حتی الگوی نامناسب راه رفتن می تواند روی نحوه ی توزیع وزن هنگام ایستادن، تأثیر بگذارد و می تواند فشار اضافی بر فاسیای پلانتار شما وارد کند.
• چاقی. وزن بیشتر می تواند فشار بیشتری بر فاسیای پلانتار شما وارد کند.
• مشاغلی که لازم است مدت زیادی سرپا بمانید. کارگران کارخانه، معلمان و سایر کسانی که ساعت های زیادی را در حال راه رفتن یا ایستاده روی سطح سخت سپری می کنند، می توانند دچار آسیب فاسیای کف پا شوند.

تشخیص التهاب فاشیا پلانتار

پزشک برای بررسی میزان حساسیت کف پا و تشخیص محل دقیق درد، ابتدا بیمار را معاینه ی فیزیکی میکند. این کار برای اطمینان از اینکه درد، ناشی از سایر مشکلات پا نباشد، انجام میشود. در حین معاینه، پزشک از بیمار میخواهد که پای خود را خم کند و پزشک در حالی که به فاسیای کف پای بیمار فشار می آورد، تأثیر خم و راست کردن انگشتان پا را در تشدید یا بهتر شدن درد ارزیابی میکند. همچنین در صورت وجود علائمی چون قرمزی خفیف یا تورم با این روش مشخص قابل تشخیص خواهند بود.

پزشک همچنین، کشش عضلات و سلامت عصب ها را با بررسی شاخص های زیر را بررسی میکند:

• رفلاکس
• انقباض خفیف عضلانی
• حس لامسه و بینایی
• هماهنگی
• تعادل
• عکس برداری با پرتو ایکس یا اسکن MRI نیز برای تشخیص علت درد پاشنه ی پا که ممکن است ناشی از شکستگی استخوان باشد، ضروری است.

عوارض فاشئیت پلانتار

التهاب غلاف کف پایی ممکن است موجب درد پاشنه مزمن شود که مانع فعالیت های معمول شما می شود. تغییر دادن روش راه رفتن به عنوان راهی برای کاستن از درد التهاب تاندون کف پایی ممکن است موجب بروز مشکلاتی در پا، زانو، لگن یا پشت شود.

پیشگیری از فاشئیت پلانتار

ایجاد چند تغییر در سبک زندگی ممکن است به شما کمک کند تا از فاسئیت پلانتار جلوگیری کنید. کفش‌های مناسبی بپوشید که پشتیبانی خوبی برای قوس کف پا فراهم می‌کنند و کفش‌های ورزشی خود را مرتباً عوض کنید. اگر دونده هستید، بعد از حدود 600 تا 800 کیلومتر دویدن با یک جفت کفش، باید یک جفت کفش جدید خریداری کنید. مانند شنا یا دوچرخه‌سواری، تمرینات کم تأثیر را در برنامه‌های روزمره خود بگنجانید. از دویدن خیلی مکرر و کار کشیدن بیش‌ازحد از فاسیای کف پا خودداری کنید. قبل از ورزش، حتماً عضلات ساق پا، تاندون آشیل و فاسیای پلانتار را کشش بدهید. تمام تلاش خود را برای حفظ وزن سالم انجام دهید. اگر اضافه وزن دارید، سعی کنید وزن خود را کاهش دهید تا فشار وارد شده به فاسیای پلانتار را کاهش دهید.

درمان فاشئیت پلانتار التهاب کف پا

درمان غیر جراحی

بیش از 90 درصد بیماران با اقدامات غیر جراحی طی 10 ماه از شروع روشهای ساده درمان بهبود می یابند. اقدامات درمانی عبارتند از :

• فیزیوتراپی : فیزیوتراپیست شما با توجه به میزان آسیب‌دیدگی ، یک برنامه‌ی درمانی مناسب برای شما تدوین می‌کند. نواحی که در برنامه‌ی درمان هدف قرار می‌گیرند، فاسیای پلانتار(رباط کف پا) و ساق پاها هستند. این برنامه درمانی شامل موارد زیر است:
• استراحت : اگر درگیر فعالیت وزشی خاصی هستید که در آن پاشنه پا تحت ضربات و فشار مداوم است باید این فعالیت ورزشی را کم و یا حتی موقتاً قطع کنید.
• استفاده از یخ: پاشنه پا را روی یک بطری یخ زده یاکیسه پلاستیکی حاوی تکه های یخ حرکت دهید. روزی 4-3 بار و هر بار 20 دقیقه این کار را تکرار کنید.
• استفاده از آب نمک: در یک تشت با اندازه مناسب آب بریزید و به آن نمک اضافه کنید. در صورت امکان مقداری سرکه سیب هم به این محلول اضافه کنید. پای خود را روزی نیم ساعت در این محلول قرار دهید. محلول آب نمک و سرکه سیب به کاهش التهاب غلاف کف پا کمک میکند.
• کفش راحتی و طبی: کفش‌های راحتی بپوشید که به خوبی از پای شما و قوس کف پا حمایت می‌کند و کفی آن به نحو صحیحی طراحی‌شده است. بسته به سبک زندگی شما، ممکن است فعالیت‌های مختلفی از جمله کارهای ساده روزمره یا فعالیت ورزشی شدید داشته باشید و در هر صورت کفش شما باید به خوبی از کف پای شما محافظت کند.
• کفی طبی: کفی های سیلیکونی زیر پاشنه را نرم نگه داشته و آن را از ضربات مکرری که درد را تشدید میکند حفظ میکند.
• اسپلینت شبانه: معمولاً وقتی فرد در شب میخوابد کف پایش به پایین خم شده و این موجب میشود تا فاشیای پلانتار ریلکس شده و در صبح که فرد از خواب بلند میشود طول آن قدری کوتاهتر شده است و همین امر موجب شدت درد صبحگاهی است. با استفاده از یک آتل یا اسپلینت در هنگام خواب که به پا و ساق بسته میشود مچ پا در حالت 90 درجه نگه داشته شده تا کشش فاشیای پلانتار در حین خواب حفظ شود. این روش اگرچه کمی ناراحت کننده است؛ ولی مؤثر است. بعد از اینکه درد از بین رفت، نباید استفاده شود.
• دارو: داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مانند ایبوپروفنیا ناپروکسن موجب کاهش درد و التهاب میشود. توجه داشته باشید که برای مصرف بیشتر از یک ماه باید با پزشک مشورت کنید.
• سوزن خشک: از سوزن خشک برای ایجاد پرخونی در فاشیای پلانتار یا از بین بردن نقاط ماشه ای عضلات ساق پا استفاده میشود.
• تمرینات کششی: انجام برخی تمرینات خاص که عضلات پشت ساق و فاسیای پلانتار را تحت کشش ملایم قرار داده و آنها را نرم و قابل انعطاف میکنند. دو نمونه از این تمرینات عبارتند از:
• کشش عضلات پشت ساق: به طرف یک دیوار بایستید. یک پا را جلوتر از پای دیگر قرار میدهیم بطوریکه یک زانو کمی خم و زانوی دیگر کاملاً صاف می‌باشد. کف هر دو دست را هم به دیوار جلو تکیه میدهیم. سپس بدون اینکه محل کف پاها روی زمین را تغییر دهیم سعی میکنیم تنه خود را به دیوار نزدیک تر کنیم، زانوی خم شده را بیشتر خم کنیم تا در پایی که زانویش صاف است مچ پا بیشتر خم شود.
• با این کار عضلات پشت ساق و تاندون آشیل پای عقبی تحت کشش قرار میگیرند. این کار را خیلی به آرامی انجام میدهیم تا وقتی که یک کشش ملایم را در پشت پا احساس کنیم. وضعیت را برای ده ثانیه حفظ کرده و سپس به آرامی به حالت اول باز میگردیم. نرمش را 10 مرتبه تکرار میکنیم.
• کشش فاسیای پلانتار: در حالت نشسته پای مبتلا را روی زانوی سالم قرار میدهیم و پنجه پا را با دست گرفته و به طرف خود میکشیم تا فاشیای کف پا در حالت کشش قرار گیرد. به مدت ده ثانیه این کشش را ادامه داده و سپس به حالت اول باز میگردیم. 10 مرتبه نرمش را انجام میدهیم.
• شاک ویو تراپی ESWT: با استفاده از دستگاه شاک ویو ضربات قدرتمندی که توسط کمپرسور باد یا امواج اولتراسونیک تولید میشوند به ناحیه پاشنه وارد میشود و در نتیجه آن روند ترمیم آسیب فاشیای پلانتار تسریع میشود. اثر این روش در همه بیماران یکسان نبوده و ثابت شده نیست. شاک ویو تراپی به ویژه برای بیمارانی مفید است که از درد مزمن پاشنه رنج می‌برند و درمان‌های روتین فیزیوتراپی برایشان نتیجه‌بخش نبوده است. یک جلسه معمول شاک ویو تراپی در حدود 15 دقیقه طول می‌کشد و به مدت سه هفته باید هفته‌ای یک بار برای درمان به فیزیوتراپیست مراجعه نمود.
• تزریق کورتون: تزریق دارو در محل درد ممکن است توسط پزشک معالج برای درمان استفاده شود. تزریق دارو معمولاً وقتی انجام میشود که فیزیوتراپی و شاک ویو درمانی نتیجه بخش نباشد. توجه داشته باشید که تزریق های مکررخطرناک بوده و ممکن است بر اثر این تزریقات فاشیای کف پا پاره شده و فرد دچار صافی کف پا و درد مزمن شود.

درمان جراحی

اگر بعد از 12 ماه درمان غیر جراحی مداوم، درد همچنان باقی ماند پزشک معالج ممکن است تصمیم به انجام عمل جراحی بگیرد. انواع این اعمال عبارتند از:

• آزاد کردن عضلات پشت ساق برای افزایش قابلیت انعطاف مچ پا
• آزاد کردن فاشیای پلانتار به صورت بریدن قسمتی از فاشیا برای افزایش قابلیت انعطاف فاشیا
• هر دو این اعمال جراحی را میتوان به روش باز یا با آندوسکوپ انجام داد. بیشتر بیماران نتیجه خوبی از عمل جراحی می‌گیرند. بااین‌حال، به دلیل اینکه عمل جراحی می‌تواند منجر به درد مزمن و نارضایتی شود، تنها هنگامی از این روش استفاده می‌شود که تمام اقدامات غیر جراحی را امتحان کرده باشید. شایع‌ترین عوارض عمل جراحی شامل باقی ماندن بخشی از درد و آسیب به عصب است.

---

آدرس مطب : تهران ، خیابان مطهری ، خیابان فجر ، کوچه مدائن ، پلاک 20 ، ساختمان پزشکان ماهان ، طبقه 5
تلفن : 22896224 | 22896225 | 09029266688

---

درباره این موضوع مطالب بیشتری بخوانید

• پی آر پی روشی مؤثر برای درمان درد و التهاب کف پا
  تاریخ انتشار : 1401-11-15تاریخ بروز رسانی : 1401-11-25